کاروانسرا های کرمان
رباط یا کاروانسرا محل بار انداز و اطراق کاروانیان ، از دیر باز نشانه رونق اقتصادی و تفکر و اندیشه خیرخواهان بوده است .
اهمیت کاروانسرا به حدی بود که در گذشته یکی از شاخص های پیشرفت و رونق به شمار میرفت .
درباره اهمیت کاروانسرا و نگاه ویژه ای که از ابعاد گوناگون به آن دوخته شده بود همین بس که نخشتین بناهایی که در مشرق زمین در زمان سلجوقیان از اجر ساخته شده است .
اکثر شاعران در اشعار خود از کاروانسرا یاد کرده و حکایت ها و ضرب المثل های عدیده ای درباره آن ساخته شده است .
کاروانسرای گنجعلیخان کرمان
کاروانسرای گنجعلیخان در ضلع شرقی میدان گنجعلیخان قرار گرفته .
گنجعلیخان از حاکمان صاحب نفوذ دوره صفویه بود که از موقعیت خود در دربار شاه عباس بهره گرفت و به اخداث مجموعه ای پرداخت که امروز جایگاه بالندگی کرمان به شمار میرود .
این مکان در دوره هایی از تاریخ به عنوان مدرسه نیز استفاده شده است . آنگونه که در جریان یورش سربازان آقا محمد خان به این مدرسه ، معلم آن سید علویه از در شمال که در بازار کلاه مال ها قرار دارد . بیرون رفت و خود را به آقا محمد خان رساند .
در سال های اخیر نیز از این محل به عنوان دانشکده هنر استفاده شده است .
معماری کاروانسرا گنجعلیخان کرمان
کاروانسرا 2900 متر مساحت دارد و نقش اژدهای بزرگ بالدار که به سبک چینی و مغولی بر پیشانی ضلع شمالی دیده میشود ، از جمله ارزش های هنری ان است و.
شایان ذکر است که همه کتیبه ها به خط علیرضا عباسی بوده و در رویداد تیر اندازی سربازان آقا محمد خان قاجار در 1209 هجری قمری قسمت هایی از این سردر ویران شده است . در گوشه ی مقرنس سردر بیرونی این عبارت دیده میشود . عمل استاد سلطان محمد معمار یزدی است .
کاروانسرای وکیل کرمان
محمد اسماعیل خان نوری ملقب به وکیل الملک ،حاکم پرتوان و خدمتگزار کرمان در عصر قاجاریه علاوه بر احداث مجموعه ای شامل کاروانسرا ، حمام ، بازار ، مسجد و قیصریه همچنین صحنی برای شاه نعمت الله ولی ساخت .
کاروانسرای وکیل با 120 حجره در دو طبقه یکی از بزرگترین کاروانسرا های کرمان که هم اکنون در مالکیت میراث فرهنگی کرمان است . قرار بود بر اسا طرح تهیه شده و همچون هتل عباسی اصفهان به عنوان هتل وکیل بازسازی و مورد بهره برداری قرار گیرد که با کمال تاسف عملی نشده است .
این کاروانسرا دارای سه در ورودی است که دو در جنوبی یکی در بازار و دیگری در قیصریه وکیل قرار دارند .
در شمالی نیز در کوچه مشرف به خیابان شریعتی واقع شده است .
بادگیر و برج ساعت کاروانسرای وکیل کرمان
از جمله مشخصه های ارزشمند کاروانسرا ، یکی بادگیری است که در نوع خود از اعتبار و زیبایی ویژه ای برخوردار است و دیگری برج ساعتی که چگونگی ورود آن به ایران و به کار انداختن آن حدیث مفصلی دارد .
در زمان قدیم صدای زنگ این ساعت تا دروازه های شهر می رسیده است .
کاروانسرای حاج آقا علی
حاج آقا علی زعیم الله از ثروتمندان کرمانی عصر قاجار بود . او که زندگی را با پیله وری و خرید و فروش اجناس مورد نیاز مردم کرمان و رفسنجان آغاز کرد ، از نظر مالی به جایی رسید که با کشور های هند و چین معامله داشت و کاروان های شهر او به چند کیلومترمی رسید .
حاج آقا علی در کرمان مجموعه ای شامل مسجد چهل ستون ، کاروانسرا ، بازار و آب انبار احداث کرد .
این کاروانسرا در بازار حاج آقا علی قرار گرفته و ضلع شمالی ان مشرف به خیابان شریعتی است و هشتاد حجره فعال دارد .
کاروانسرای هندو ها
این کاروانسرا در بازار میدان قلعه و روبروی ضلع جنوبی میدان گنجعلی خان قرار دارد . برخی بنای ان را به حاج سید جواد شیرازی امام جمعه دوره قاجار درکرمان نسبت میدهند . حاج سید جواد بعد از ملا علی اکبر زمان ، به کرمان اکد و از سال 1253 این سمت را عهده دار شد و تا 1287 یعنی زمان مرگ در این مقام باقی ماند . اکاروانسرای هندو ها یاد آور روزگاری است که تجار هندی ، ادویه و کالا های مورد نیاز مردم کرمان را به این شهر آورده و کالاهایی چون زیره ، وسمه ، حنا ، کتیرا و ... از کرمان خریداری کرده و با خود به هندوستان میبردند .
هندو ها در انجام فرایض مذهبی خود کاملاً آراد بودند آنگونه که در این کاروانسرا آتشکده های بوده که هنوز آثار ان برجاست . به جز این تل هندو سوز به عنوان محلی برای سوختن مردگان خود در اختیار داشتند .
جالب است بدانید که مردم در زمان دیم اعتقاد داشتند که فلفل و ادویه هندی می تواند درمان بخش بیماری ها باشد و این موجب رونق بازار هندی ها و کاروانسری هنود گردیده بود .
کاروانسرای چهار سوق
این کاروانسرا در جوار چهار سوق گنجعلیخان قرار گرفته و در دیگر ان به بازار میدان قلعه گشوده میشود . در سومی نیز در گاراژی واقع در میدان ارگ قرار گرفته است و قابل بازسازی است .
سرای گلشن
مالکیت این مجموعه به آستانه قدس رضوی تعلق دارد و امکانات مالی این نهاد زمینه ای را بوجود اورد که در یکی از دو دهه اخیر به باز سازی حجره های سمت شرف و شمال آن بپردازند . این کاروانسرا با بیش از 85 حجره در دو طبقه احداث شده و زمانی از رونق خاصی برخودار بوده . در زمان قدیم یکی از معروف ترین تعمیر گاه های ساعت کرمان در این کاروانسرا وجود داشت .
ثبت دیدگاه